Poniżej przedstawiamy stanowisko burmistrza po wtorkowej sesji Rady Miejskiej, na której uchwalono nowe stawki za odpady komunalne od marca 2021 roku. Jest niestety podwyżka opłat ale niektóre samorządy takie kwoty płacą już od roku…
KOMUNIKAT (burmistrza Sulechowa)
Szanowni Mieszkańcy,
mając na względzie obowiązujące od 1 marca 2021 r., a uchwalone na listopadowej sesji rady miejskiej, podwyżki opłat za odbiór odpadów komunalnych, czujemy się w obowiązku przedstawić Państwu znacznie szerzej ten – niewątpliwie wywołujący sporo emocji – temat.
Od 2013 r. samorządy gminne w Polsce mają ustawowy obowiązek zapewnienia odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych od mieszkańców. Podobnie, jak większość gmin w naszym kraju, na tę usługę organizujemy przetargi nieograniczone.
Ważność aktualnie obowiązującej umowy upływa 28 lutego 2021 r., dlatego w sierpniu br. ogłosiliśmy przetarg na odbiór, transport i zagospodarowanie odpadów w terminie od 1 marca 2021 r. do 31 października 2022 r. Wcześniej borykaliśmy się z problemem swoistego monopolu, bowiem w przetargu startowała tylko jedna firma, lecz w 2020 r. w postępowaniu wzięły udział dwa podmioty Tańsza oferta została złożona przez B+C Eko Energia Sp. z o.o. (właściciela instalacji przetwarzania odpadów w Nowym Świecie), a przełożyła się na kwotę 35,68 zł w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Droższa oferta wpłynęła od PreZero Service Zachód Sp. z o.o. (podmiotu, z którym gmina ma obecnie podpisaną umowę na wywóz odpadów) i w przeliczeniu na 1 mieszkańca wynosiła 38,33 zł.
Zdajemy sobie sprawę, że tak drastyczna podwyżka jest potężnym obciążeniem dla domowych budżetów, jednak nie jesteśmy jedynym samorządem, który w ostatnim czasie dokonał znaczących podwyżek opłat. W 2020 r. gmin rozstrzygających przetargi na poziomie trzydziestu kilku złotych od osoby znacząco przybywa. Stawki w graniach 20-30 zł od osoby obowiązują w wielu gminach już od 2019 r., zaś w tym samym czasie stawka w naszej gminie wynosiła 14,40 zł od osoby.
Istotnym elementem systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce jest konieczność jego bilansowania się. Zwracają na to uwagę instytucje kontrolujące gminę, a potwierdzają rozstrzygnięcia organów nadzorczych dla gmin oraz wyroki sądów administracyjnych. Wskazania w tym zakresie są jednoznaczne – gmina nie może na systemie zarabiać, ani do niego dopłacać.
System gospodarowania odpadami w gminie Sulechów nie bilansował się od pierwszego roku jego obowiązywania. Zachodziła przez to konieczność dopłacania do niego, bowiem podmiotowi odbierającemu odpady gmina zobligowana jest płacić na podstawie rozstrzygniętego przetargu i zawartej umowy (w 2019 r. i 2020 r. – po 4 912 719,12 zł rocznie, w 2021 r. – szacowane 9 448 342,85 zł rocznie). Stawka opłaty „bilansująca” system to aktualnie 19,00 zł od osoby, zatem dopłata do każdego mieszkańca wynosiła 4,60 zł miesięcznie, co daje roczną kwotę 1 250 556 zł od wszystkich mieszkańców.
Podczas listopadowej sesji pojawiła się propozycja stawki 23 zł za osobę. Taka opcja generowałaby dopłatę z budżetu gminy ok. 3,4 mln zł rocznie, tym samym w ciągu tylko 12 miesięcy dopłacilibyśmy do systemu niewiele mniej, niż przez siedem ostatnich lat razem wziętych.
Dopłata do systemu odbywa się ze środków przeznaczonych na wydatki bieżące (np. oświatę, pomoc społeczną, gospodarkę mieszkaniową, remonty, utrzymanie, oznakowanie, oświetlenie dróg, utrzymanie zieleni, sprzątanie miasta, remonty placów zabaw, sport i rekreację, działalność kulturalną itd.), uzyskanych od mieszkańców i przedsiębiorców z tytułu podatków oraz opłat lokalnych. Przekłada się ona jednak na możliwość realizowania przez gminę inwestycji i aplikowania o środki zewnętrzne. W obecnej sytuacji finansowej gminy, obniżenie stawki opłaty w stosunku do stawki wynikającej z przetargu, skutkowałoby niemożnością uchwalenia budżetu na przyszły rok przez brak nadwyżki operacyjnej.
Gmina nie ma wpływu na wysokość kwot ofertowych składanych w przetargu, możemy jedynie kształtować przedmiot zamówienia. Przygotowany przez nas opis przedmiotu zamówienia i specyfikacja istotnych warunków zamówienia został zoptymalizowany, by nie generować zbędnych kosztów, przy zachowaniu satysfakcjonującego poziomu usługi, do której mieszkańcy się przyzwyczaili (np. wyposażanie nieruchomości w pojemniki i worki do zbiórki odpadów, wymiana uszkodzonych pojemników przez podmiot odbierający odpady, odbiór odpadów wielkogabarytowych sprzed posesji i z zasieków, PSZOK czynny przez 6 dni w tygodniu itp.).
Spory problem stanowią osoby unikające wnoszenia opłat za wytworzone odpady komunalne oraz mieszkańcy pozostający poza systemem. Usprawniliśmy sposób egzekwowania należności i wdrożyliśmy nową metodę weryfikacji dla uszczelnienia systemu. Efekty są już widoczne, dzięki czemu możemy pochwalić się zaledwie jednocyfrowym odsetkiem osób nieujętych w systemie (na ten moment 8% liczby osób zameldowanych).
Najważniejszy element stanowi jednak tonaż wytwarzanych odpadów, bowiem od 1 marca 2021 r. to głównie on decydować będzie o wysokości opłat ponoszonych przez gminę (samorządy obligatoryjnie muszą rozliczać się z wykonawcami od tonażu zebranych odpadów). Dlatego będziemy ważyli każdy pojazd odbierający odpady, co umożliwi nam bieżące monitorowanie zbiórki odpadów i weryfikowanie przedkładanych dokumentów (sprawozdań, kart przekazania odpadów, kwitów wagowych). Jeśli w ramach prowadzonego monitoringu odpadów uzyskamy dane, pozwalające obniżyć opłatę pobieraną od mieszkańców, z przyjemnością to uczynimy. Zaznaczamy przy tym, że polskie prawo nie przewiduje możliwości obciążania mieszkańca od faktycznej ilości odpadów wytworzonych przez niego.
W roku 2021 zapłacimy więcej za odbiór odpadów komunalnych w stosunku do roku 2018, gdy gmina Sulechów zawierała aktualnie obowiązującą umowę z wykonawcą, z uwagi na:
1. Wzrost kosztów przetworzenia odpadów i ich przekazywania innym podmiotom;
2. Rosnące koszty zagospodarowania frakcji kalorycznej, czyli przetworzonych odpadów zmieszanych przeznaczonych na paliwa alternatywne RDF;
3. Problemy na rynku surowców przeznaczonych do recyklingu, głównie papieru i tworzyw sztucznych (spadek cen surowców wtórnych odzyskiwanych przez instalacje, spowodowany wprowadzeniem przez Chiny zakazu importu tych odpadów);
4. Nowelizacja ustawy o odpadach nakładająca na podmioty wytwarzające, zbierające oraz przetwarzające odpady szereg obowiązków, takich jak: konieczność zaktualizowania posiadanych pozwoleń z zakresu gospodarki odpadami, ustanowienia zabezpieczenia roszczeń, opracowania operatu przeciwpożarowego, czy wdrożenia monitoringu wizyjnego. Dostosowanie się do nowych przepisów wymaga od przedsiębiorców gospodarujących i przetwarzających odpady poniesienia dodatkowych kosztów;
5. Wzrost stawki opłaty za korzystanie ze środowiska (tzw. „opłaty marszałkowskiej”), spowodowany głównie unijnymi wymogami redukcji ilości odpadów deponowanych na składowiskach: w 2018 r. – 140 zł/tona, w 2019 r. – 170 zł/tona, w 2020 r. – 270,00 zł /tona (mieszkańcy gminy Sulechów wytwarzają ok. 7200 ton odpadów niesegregowanych rocznie);
6. Przy stale rosnącej „opłacie marszałkowskiej” oraz z racji unijnych regulacji, konieczność wdrażania przez podmioty zajmujące się bioodpadami efektywniejszych metod ich zagospodarowania oraz inwestowania w rozwój instalacji;
7. Obligatoryjna zniżka za kompostowanie odpadów ulegających biodegradacji dla wszystkich chętnych, zamieszkujących nieruchomości jednorodzinne (pomimo, że bioodpady mogą trafić do „gminnego systemu” poprzez PSZOK);
8. Znaczny wzrost kosztów pracy w Polsce – wysokość płacy minimalnej i wysokość najniższej zleceniowej stawki godzinowej;
9. Rekordowo niskie bezrobocie w Polsce powodujące konieczność konkurowania wynagrodzeniem pomiędzy firmami m.in. branży odpadowej;
10. Ponoszenie przez branżę odpadową wyższych kosztów zakupu i eksploatacji pojazdów, zakupu i wymiany pojemników/worków, obsługi PSZOK, prowadzenia biura.